Informacje ogólne o Camino del Norte
– Północnej Drodze świętego Jakuba

Camino del Norte – wstęp

Szlak Camino del Norte nazywany bywa również Camino de la Costa lub Ruta de la Costa. Wiedzie wzdłuż północnego wybrzeża Hiszpanii nad Oceanem Atlantyckim przez cztery prowincje: Kraj Basków, Kantabrię, Asturię i Galicję. Jest szlakiem bardziej wymagającym od innych szlaków jakubowych w Hiszpanii ze względu na dosyć pagórkowate uwarunkowanie terenu oraz liczne odcinki biegnące po drogach asfaltowych. Trudy wędrówki rekompensują jednak piękne widoki z jednej strony na wody Zatoki Biskajskiej, a z drugiej na Góry Kantabryjskiej oraz możliwość kąpieli na odcinkach biegnących po plażach.

Dodatkowym atutem Camino del Norte jest zdecydowanie mniejsze obłożenie szlaku przez grupy pielgrzymów wędrujących do grobu Świętego Jakuba.

Jednocześnie odznacza się też mniej rozwiniętą logistyką i infrastrukturą dostępną dla pielgrzymów w postaci albergue a także usług dodatkowych (np. firm transportujących bagaż między schroniskami).

Według różnych danych oraz wybranych wariantów długość szlaku waha się między 818,4 km a 1115 km. Odległości między różnymi odcinkami mogą się różnić w zależności od strony, z której pochodzą dane.

W 2015 roku szlak Camino del Norte dzięki lobbingowi prowincji, przez które biegnie został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Może to skutkować większymi inwestycjami w infrastrukturę i udogodnienia dla pielgrzymów. Dotyczy to szczególnie jego odcinków biegnących przez Galicję.

Przewodniki po Camino del Norte

W Polsce do tej pory (5 kwietnia 2017 roku) nie ukazał się żaden oficjalny przewodnik po szlaku północnym. Z dostępnych przewodników nieoficjalnych warto wspomnieć o tych, które znajdują się na stronie caminodesantiago.pl i zostały stworzone przez Macieja Ratajczaka, ks. Dariusza Doburzyńskiego oraz Monikę i Pawła Buczkowskich. Stanowią one zbiór informacji z różnych stron internetowych, własnego doświadczenia autorów oraz wsparcia pielgrzymów wędrujących szlakiem północnym.

Najbardziej aktualne informacje o otwartych schroniskach i mapkach szlaku w poszczególnych prowincjach można zdobyć na terenie Hiszpanii w Officina de Turismo (Biurach Informacji Turystycznej), które znajdują się z reguły w większych miasteczkach i miastach. Pracownicy Biur potrafią być bardzo pomocni również w zakresie znalezienia noclegu, wskazania lokalnych atrakcji turystycznych, czy podprowadzenia na szlak zagubionych pielgrzymów.

Hiszpańskie credenciale można uzyskać np. w Irun, Bilbao, Santander, Gijon, Aviles w albergue.

Szukając informacji o Camino del Norte warto zajrzeć na następujące strony: http://www.jacobeo.net/,  http://www.mundicamino.com/,  http://caminodesantiago.consumer.es/,  http://caminodesantiago.pl,  ślad GPS.

Kiedy iść na Camino del Norte?

W sezonie:

Sezon na Camino trwa obecnie od kwietnia do października. Wybierając się w maju czy we wrześniu złapiemy już lub jeszcze opaleniznę. Jest w miarę ciepło a czasami wręcz upalnie. Na Camino del Norte ze względu na bliskość Oceanu Atlantyckiego jest o wiele większa szansa na deszcz i wietrzną pogodę. Dodatkowo szlak nie wiedzie non stop wzdłuż Oceanu i schodzi momentami w głąb lądu, co oznacza, że chłodząca bryza znad wody nie zawsze będzie dostępna i mogą nas również dopaść upały po 40 stopni. Wraz ze wzrostem popularności szlaku (i wpisaniem Camino del Norte na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2015 roku) nie poszedł znaczący rozwój infrastruktury. Zatem może okazać się, że na szlaku spotkamy w schroniskach informację „completo”.

Poza sezonem:

Szlak północny poza sezonem, jest wymagającym szlakiem ze względu na warunki pogodowe. W trakcie wędrówki późną jesienią, zimą i wczesną wiosną możemy spodziewać się silnego wiatru, uciążliwego deszczu, deszczu ze śniegiem i gradu. Oczywiście będzie mniej pielgrzymów, ale również o wiele więcej schronisk będzie zamkniętych i czasami będziemy musieli pokonywać dłuższe odległości.

Jak dotrzeć na początek Camino del Norte?

We wpisie o kosztach Camino de Santiago – jak przejść szlak świętego Jakuba i nie zbankrutować opisuję szczegółowo dojazd do poszczególnych miejsc startowych. W przypadku Camino del Norte popularnymi miejscami startowymi są Irun, Bilbao, San Sebastian, Santander, Gijon czy Aviles. Do niektórych z nich możemy dotrzeć bezpośrednio samolotem (np. Santander) a do innych z wykorzystaniem kombinowanego transportu (samolot – autobus / pociąg).

Schroniska na trasie Camino del Norte

Jak już pisałem obok, na Camino del Norte nie ma jakoś specjalnie rozwiniętej infrastruktury i niestety w sezonie jest sporo miejsc, które się zapełniają i pielgrzymi muszą szukać alternatywnego noclegu. Dodatkowo poza sezonem część schronisk jest zamknięta i trzeba pokonywać dłuższe odcinki.

Co zabrać ze sobą na Szlak Północny?

Jeśli idziecie w sezonie (maj-wrzesień), to wystarczy standardowy ekwipunek, podobny do tych, które zabiera się na inne szlaki w Hiszpanii. Możecie przeczytać o tym tutaj.

Jeśli natomiast wybieracie się poza sezonem, to niestety Wasz bagaż będzie cięższy. Warto pamiętać, że nie unikniecie raczej deszczu, śniegu i wiatru. Wasz sprzęt może być mocno przemoczony i w przypadku braku ogrzewania w schronisku będziecie mieć trudności z wysuszeniem.

Lista poniższych rzeczy, to tylko wytyczne bazujące na zimowym przejściu Camino Portugues i Camino Ingles w styczniu i lutym 2017 roku. Warto mieć na uwadze, że na Camino del Norte może być śnieg w zimie i więcej padać oraz wiać. Pogrubioną czcionką oznaczyłem rzeczy, co do których są uwagi:

  • plecak Deuter Act Lite 50+10;
  • śpiwór Deuter Orbit 5 z zakresem temperatur: ekstremalna -9, graniczna +5, komfortowa+9. Zabrałem na sezon wiosenno-jesienny, ale okazał się niewystarczająco ciepły. Musiałem się ratować odzieżą termoaktywną i większość trasy spałem w dwóch kompletach takiej odzieży, skarpetach narciarskich, bluzie i czapce. Niestety większość schronisk w Hiszpanii i Portugalii jest nieogrzewana. A, gdy to ogrzewanie jest to ogranicza się do jakiejś dmuchawy z ciepłym powietrzem lub jednego kaloryfera na prąd.
  • buty Meindl Borneo 2 MFS;
  • stuptuty (ochraniacze) na buty i spodnie. Sprawdziły się tylko częściowo chroniąc spodnie od zabrudzenia oraz przed wpadającymi do butów kamieniami. Niestety wziąłem krótkie stuptuty i nie chroniły przed deszczem. Zatem woda spływająca z ponczo jednak miała kontakt ze spodniami, które robiły się mokre i po pewnym czasie w butach też było mokro. Trzy razy miałem buty mokre od środka właśnie przez spływająca po spodniach wodę.
  • kijki trekkingowe;
  • poncho przeciwdeszczowe Tatonki z jednoczesnym garbem na plecak.Sprawdziło się w 90%. Jednak rozczarujecie się, gdy liczycie na 100% ochronę od deszczu. Przy intensywnym deszczu ubranie pod spodem tez będzie mokre i nie pomogą tutaj nawet zgrzewne szwy. Zwyczajnie będziecie się pocić i w pierwszej kolejności ubranie będzie wilgotne. Również, gdy pada intensywnie przez cały czas, to i tak jakaś woda przedostanie się przez poncho. Płaszcz, którego używam ma jednocześnie pokrowiec na plecak i dzięki temu nie tylko dodatkowo chroni plecak, ale jednocześnie sprawia, że woda nie leje się nam między plecak a nasze plecy. Dodatkowo, mając poncho nie warto rezygnować z osobnego pokrowca przeciwdeszczowego na plecak.
  • 2 pary spodni z ochroną od wiatru i deszczu; W trakcie wędrówki okazało się, że jedna para spodni wystarczyła w zupełności. Z jednym praniem w połowie dystansu. Bardzo wolno łapały brzydki zapach oraz nie brudziły się jakoś dramatycznie, ponieważ miałem stuputy. Jednak, mimo że nie przydały się, to i tak zabrałbym je ponownie, jako alternatywę i gwarancję, że miałbym zapasowe ubranie.
  • 1 polar 100 na schronisko;
  • 1 bluza, którą nabyłem z rekomendacji Łukasza z Gdziej indziej i dotychczas jestem zadowolony;
  • kurtka softshell (nie użyłem jej ani razu)+ kurtka puchowa z Decathlonu (pakowana w kokon, lekka);
  • 3 zmiany bielizny;
  • 3 zmiany odzieży termoaktywnej (spodnie + bluzka). Kompletnie nieprzydatne okazały się warstwy odzieży termoaktywnej zakładane bezpośrednio na ciało w ciągu dnia. Zwyczajnie ciepły i deszczowy front atmosferyczny i temperatura w granicach 13-15 stopni powodowała wędrówkę mocno uciążliwą w takich warunkach. Natomiast w nocy sprawdzały się rewelacyjnie, ponieważ albergue były nieogrzewane w większości i śpiwór słabo grzał. W trakcie wędrówki używałem natomiast górnej warstwy odzieży termoaktywnej. Zwykle w układzie z bluzą Kwarka lub kurtką puchową. Gdy padało, to dochodziło jeszcze poncho. Zatem 2 pary spodni termoatkwynych były niepotrzebne.
  • szalik, czapka, maska (od wiatru), rękawiczki. Nie użyłem ich ani razu.
  • ręcznik szybkoschnący;
  • kosmetyki (szczoteczka, pasta, krem, żel pod prysznic);
  • proszek do prania (małe opakowanie) – zamierzam prać tylko odzież termoaktywną oraz bieliznę i skarpety; reszta wytrzymuje brzydkie zapachy dłużej, więc na ich pranie zdecyduję się, jak ludzie i zwierzęta zaczną ode mnie uciekać
  • apteczka (lekarstwa, coś od obtarć, jakaś maść rozgrzewająca itp.);
  • czołówka, telefon, kamera, aparat, długopis, paszporty pielgrzyma, zatyczki do uszu.

Statystyki Dróg świętego Jakuba w Hiszpanii

Lista etapów Camino del Norte

Poniżej subiektywnie chronologiczny (wg. miejsc) opis naszej pielgrzymki trasą el Camino del Norte z lipca 2010 i sierpnia 2011 roku. Część odcinków jest opisana we wpisach blogowych. W sumie pokonanie trasy zajęło 31 dni (które są ponumerowane niżej). W roku świętym 2010 zrobiliśmy odcinek od połowy (San Esteban des Leces do Santiago de Compostela), a w roku kolejnym samodzielnie uzupełniłem szlak od Irun do San Esteban. Obok podałem odległości wg. naszych obliczeń. Dla porównania są również podane odcinki wg. stron caminodesantiago.pl i caminodesantiago.consumer.es.

wg. Caminodelavida

  1. Warszawa – Barcelona – Irun – Fuenterrabia / Hondarribia – Pasaia de San Juan – Pasaia de San Pedro – San Sebastian / Donostia (ok. 3000 km)
  2. San Sebastian/Donostia – Zumaia (32,9 km)
  3. Zumaia – Markina-Xemein (38,9 km)
  4. Markina-Xemein – Gernika-Lumo (27,6 km)
  5. Gernika-Lumo – Lezama (21,7 km)
  6. Lezama – Portugalete (29,5 km)
  7. Portugalete – Islares (35 km)
  8. Islares – Santoña (33,7 km)
  9. Santoña – Güemes (22,8 km)
  10. Güemes – Santander – (pociąg) Santillana del Mar (14 km marszu + 41 km pociągiem)
  11. Santillana del Mar – San Vicente de la Barquera (35,4 km)
  12. San Vicente de la Barquera – LLanes (39,5 km)
  13. Llanes – San Esteban des Leces (33,9 km)
  14. Santander – San Esteban des Leces (76 km) – tylko 4 km marszu
  15. San Esteban des Leces – Sebrayo (26 km)
  16. Sebrayo –  Gijon (32,3 km)
  17. Gijon – Aviles (23,9 km)
  18. Aviles – Soto de Luina (40,9 km)
  19. Soto de Luina – Cadavedo (23,3 km)
  20. Cadavedo – Luarca (17 km)
  21. Almuna – La Caridad (30,5 km)
  22. La Caridad – Ribadeo (Vilela) (21,4 km)
  23. Vilela – Lourenza (20,6 km)
  24. Lourenza – Abadin (25 km)
  25. Abadin – Baamonde (40 km)
  26. Baamonde – Miraz (18 km)
  27. Miraz – Sobrado Dos Monxes (22 km)
  28. Sobrado Dos Monxes – Arzua (22,4 km)
  29. Arzua – Pedrouzo (18 km)
  30. Pedrouzo – Monte do Gozo (13,5 km)
  31. Monte do Gozo – Santiago de Compostela (4 km)

wg. http://caminodesantiago.pl

  1. Irun – San Sebastian / Donostia 25,2 km)
  2. San Sebastian / Donostia – Zarautz 19,3 km
  3. Zarautz – Deba 21,3 km
  4. Deba – Marquina-Xemein 22,1 km
  5. Marquina-Xemein – Gernika-lumo 24,8 km
  6. Gernika-lumo – Santa Maria de Lezama 19,4 km
  7. Santa Maria de Lezama – Bilbao 10,3 km
  8. Bilbao – Portugalete 18,3 km
  9. Portugalete – Castro Urdiales 38,4 km
  10. Castro Urdiales – Laredo 36 km
  11. Laredo – Guemes 37,2 km
  12. Guemes – Santander 14,5 km
  13. Santander – Santillana del Mar 34,5 km
  14. Santillana del Mar – Comillas 21,5 km
  15. Comillas – Colombres 33,3 km
  16. Colombres – Llanes 18,5 km
  17. Llanes – Ribadesella 27,2 km
  18. Ribadesella – Sebrayo 33 km
  19. Sebrayo – Gijon 28,6 km
  20. Gijon – Aviles 22,2 km
  21. Aviles – Muros de Nalon 21,2 km
  22. Muros de Nalon – Soto de Luina 12,3 km
  23. Soto de Luina – Cadavedo 20,6 km
  24. Cadavedo – Luarca 16,4 km
  25. Luarca – La Caridad 27,9 km
  26. La Caridad – Ribadeo 21,6 km
  27. Ribadeo – Lourenza 28,5 km
  28. Lourenza – Abadín 25 km
  29. Abadín – Vilalba refugio 18,2 km
  30. Vilalba refugio – Baamonde 22,7 km
  31. Baamonde – Sobrado dos Monxes 40 km
  32. Sobrado dos Monxes – Arzua 22,4 km
  33. Arzua – Pedrouzo Arca18 km
  34. Pedrouzo Arca- Santiago de Compostela 18 km

wg. http://caminodesantiago.consumer.es/

  1. Irun – San Sebastián-Donostia 27,6 km
  2. San Sebastián-Donostia – Zarautz 20,3 km
  3. Zarautz – Deba 22 km
  4. Deba – Markina-Xemein 24,3 km
  5. Markina Xemein – Gernika Lumo 25 km
  6. Gernika – Lezama 21,8 km
  7. Lezama – Bilbao 11,2 km
  8. Bilbao – Portugalete 19,7 km
  9. Portugalete – Pobeña 12,3 km
  10. Pobeña – Castro Urdiales 23,5 km
  11. Castro Urdiales – Laredo 30,6 km
  12. Laredo – Güemes 29,5 km
  13. Güemes – Santander 20,5 km
  14. Santander – Queveda 41,4 km
  15. Queveda – Comillas 26,4 km
  16. Comillas – Unquera 26,6 km
  17. Unquera – Llanes 25,1 km
  18. Llanes – San Esteban de Leces 33,9 km
  19. San Esteban de Leces – Sebrayo 27,8 km
  20. Sebrayo – Gijón / Enlace hasta Oviedo y Camino Primitivo 34,3 km
  21. Gijón – Avilés 22,7 km
  22. Avilés – Soto de Luiña 38 km
  23. Soto de Luiña – Cadavedo 23,9 km
  24. Cadavedo – Luarca 16,3 km
  25. Luarca – La Caridad 29,3 km
  26. La Caridad – Ribadeo 22,3 km
  27. Ribadeo – Lourenzá 29,5 km
  28. Lourenzá – Abadín 24,8 km
  29. Abadín – Vilalba 20,6 km
  30. Vilalba – Baamonde 20,7 km
  31. Baamonde – Sobrado dos Monxes 41,3 km
  32. Sobrado dos Monxes – Arzúa 21,5 km

Lista miejscowości Camino del Norte

Boldem oznaczyłem miejsca, w których znajdują się albergue dla pielgrzymów.

  1. Irun – Fuenterrabia / Hondarribia – Pasaia de San Juan – Pasaia de San Pedro – San Sebastian / Donostia
  2. San Sebastian/Donostia – Igledo – Orio – Zarautz – Getaria – Askizu – Zumaia
  3. Zumaia – Elorriaga – Itziar – Deba – Aparin – Olatz – Armoate – Markina-Xemein
  4. Markina-Xemein – Iruzubieta – Bolibar – Zenarruza – Munitibar – Zarra – Olabe – Arratzu – Marmiz – Gernika-Lumo
  5. Gernika-Lumo – Gerekiz – Alto de Morga – Goikolexea – Larrabetzu – Lezama
  6. Lezama – Zamudio – Bilbao – Urgozo – Retuerto – Sestao – Portugalete
  7. Portugalete – Playa de la Arena – Pobeña – Covaron – Onton – Castro Urdiales – Allendelagua – Cerdigo – Islares
  8. Islares – El Pontarron – La Magdalena – Liendo – Terrueza – Laredo – Santoña
  9. Santoña – Helgueras – Noja – San Pantaleon – Castillo – San Miguel de Meruelo – Bareyo – Eremita de San Julian – Güemes
  10. Güemes – Galizano – Somo – Santander – Santa Cruz de Bezana – Boo de Pielagos – Requejada-Polanco – Santillana del Mar
  11. Santillana del Mar – Arroyo – Oreña – Caborredondo – San Martin de Ciguenza – Cobreces – Venta del Tramalón – Concha –Pando – Comillas – Santa Maria del Tejo – San Vicente de la Barquera
  12. San Vicente de la Barquera – La Acebosa – Serdio – Pesues – Unquera – Capilla de Animas – Colombres – La Franca – Buelna – Pendueles – Camping La Paz – Buffones de Arenillas – Mirador Rio Puron – Andrin – Mirador La Ballota – LLanes
  13. Llanes – Poo – Celoria – Barro – Niembra – Naves – Villahormes – Nueva – Pineres de Pria – Cuerres – Ribasedella – San Pedro – San Esteban des Leces
  14. San Esteban des Leces – La Venga – Berbes – La Espasa – La Isla – Colunga – Perneus – La Liera – Priesca – La Vega – Sebrayo
  15. Sebrayo – Villaviciosa – La Parra – Grases – Alto de la Cruz – Peon – El Curbiello – Cabuenes – Gijon
  16. Gijon – Monte Areo – El Valle – Tamon – Trasona – Aviles
  17. Aviles – San Cristobal – Salinas – San Martin de Laspra – Barrio de la Cruz – La Ventaniella – El Castillo – Soto del Barco: Muros de Nalon – El Pito – Soto de Luina
  18. Soto de Luina – Albuerne – Novellana – Castaneras – Santa Marina – Ballota – Tablizo – Cadavedo
  19. Cadavedo – Villademoros – San Cristobal – Queruas – Caroyas – Alumna
  20. Almuna – Luarca – Otur – Villapedre – Pinera – Villaoril – La Colorada – Navia – Jarrio – Cartavio – La Caridad
  21. La Caridad – Valdepares – El Franco – Porcia – Brul – Tol – Ribadeo – Vilela
  22. Vilela – A Ponte de Arante – Villamartin – Gondan – San Xusto – Lourenza
  23. Lourenza – Arroxo – San Pedro de la Torre – Mondonedo – Lousada – Gontan – Abadin
  24. Abadin – Martinan – Goiriz – Vilalba – Alba a Torre – Ferreira – Baamonde
  25. Baamonde – San Alberte – Santa Leocadia – El Camino – Aldar – Seixon – Subcamp – Laguna – Miraz
  26. Miraz – Brana – Roxica – Travesa – Marcela – Corteporcos – Marco das Pias – Vilarino – Meson – Sobrado Dos Monxes
  27. Sobrado Dos Monxes – Castro – Badelos – Corredoiras – Boimil – Boimorto – Sendelle – Arzua
  28. Arzua – Calle – Salceda – Santa Irene – Rua – Pedrouzo
  29. Pedrouzo – Lavacolla – San Marcos – Monte do Gozo – Santiago de Compostela

Najnowsze informacje

Więcej (62)