Subiektywny przegląd najważniejszych wydarzeń na Camino de Santiago w 2016 roku wg Caminodelavida

Za nami kolejny rok pielgrzymowania i wędrowania po jakubowych szlakach. Rok rekordowy pod względem liczby pielgrzymów, których odnotowało Biuro Pielgrzyma w Santiago de Compostela. Rok niezwykły na swój sposób ze względu na Jubileusz Miłosierdzia ogłoszony (jeszcze w 2015 roku) przez papieża Franciszka, który otworzył nam drzwi święte w katedrze w Santiago. Wreszcie rok, w trakcie którego sporo się działo „dużych” rzeczy w Polsce, zaczynając od pierwszych Parlamentów Jakubowych, przez samorządowe działania w kujawsko-pomorskim zmierzające do włączenia Polski w międzynarodową społeczność Camino de Santiago również na poziomie administracyjnym, kończąc na ciekawych projektach Fundacji Idź Dalej.

Dużo się działo i spośród tych wydarzeń wybrałem 7, które moim zdaniem były najważniejsze w minionym roku. Równocześnie zaprosiłem osoby z naszego środowiska, które przy nich pracowały oraz są ekspertami w dziedzinie Camino de Santiago oraz wędrowania Drogami świętego Jakuba o napisanie krótkiego komentarza.

Pierwszy postulat powstania ogólnopolskiej organizacji skupiającej wszystkie podmioty jakubowe w Polsce (organizacje, bractwa i stowarzyszenia) pod roboczą nazwą „Parlament Jakubowy” wysunął podczas konferencji naukowej w Toruniu w 2015 r. ks. dr hab. Piotr Roszak. Idea ta została sfinalizowana organizacją dwóch sesji Parlamentu Jakubowego: 2 kwietnia br. we Wrocławiu i 10 września br. w Krakowie podczas IX Międzynarodowej Konferencji Jakubowej poświęconej Drodze św. Jakuba.

Podczas drugiego spotkania przyjęto Deklarację Parlamentu Jakubowego w której ustalono kierunki działań mających na celu w szczególności troskę o Drogę św. Jakuba w Polsce, koordynację działań na szlaku, współpracę podmiotów regionalnych oraz kooperację z innymi organizacjami międzynarodowymi związanymi z Camino de Santiago. Jednym z efektów tychże działań ma być wpisanie Szlaku Jakubowego w Polsce do Programu Europejskich Szlaków Kulturowych Rady Europy. Dla polskiej „sieci Camino” liczącej już ponad 6500 km jest bardzo ważne aby wszelkie działania związane z dalszym rozwojem szlaku były koordynowane na poziomie ogólnopolskim i miały odniesienie do określonych uwarunkowań.

W pracach Parlamentu bierze udział blisko 20 organizacji związanych z Drogą św. Jakuba w Polsce. Kolejne spotkanie zaplanowano 18 czerwca 2017 r. podczas 10. Rocznicy ustanowienia Pierwszego Sanktuarium św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie.

Przystąpienie do Federacji to w jakimś sensie „powrót na mapę” Camino w Europie, bo zbyt długo w różnych materiałach informacyjnych nie dostrzegano potencjału i ogromnej pracy jaką włożono w rozbudowę dróg Jakubowych w Polsce i tego, że nie od dziś (a od wielu wieków) chodzimy do Composteli z naszej ojczyzny.

Te biały plamy w przewodnikach, informatorach przerażały, jakby Camino kończyło się na Odrze. Dlatego dla mnie ten akces i fakt, że sejmik województwa kujawsko-pomorskiego jednomyślnie zagłosował nad uchwałą o przystąpieniu do tej organizacji, w życzliwej współpracy z innymi województwami i organizacjami, a zwłaszcza Parlamentem Jakubowym, to szansa na włączenie naszych polskich inicjatyw do obiegu międzynarodowego, wymianę doświadczeń i uruchomienie potencjału.

Takie przebudzenie olbrzyma…który tkwi w polskich pielgrzymach albo uruchomienie lawiny (każde Camino uruchamia w człowieku wiele różnych „lawin duchowych”). Ale z racji na charakter Federacji, jej jasne odwołanie do chrześcijańskiego charakteru pielgrzymowania (bez wykluczania kogokolwiek, bo Camino otwiera, a nie zamyka), to także nadzieja na przywracanie duchowej kondycji pielgrzyma, który czasem łapie mentalną „zadyszkę” i dusi się w zaczadzonej, bo skupionej na sobie, kulturze egoizmu.

Nasz projekt był projektem społecznym. Postawiliśmy na ludzi i ich udział w promowaniu idei Camino oraz pielgrzymowania jakubowego jako formy rozwoju indywidualnego i integracji społecznej.

Dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach FIO od czerwca do grudnia 2016 roku udało się nam dotrzeć do znacznej grupy mieszkańców Olsztyna i powiatu olsztyńskiego i zaangażować ich w działania jakubowe.

Poniżej kilka liczb dla zobrazowania rezultatów projektu:

• 12 osób uczestniczyło w bezpłatnym 30-godzinnym kursie języka hiszpańskiego z native speakerem od września do grudnia – kurs przygotowany był specjalnie pod kątem Camino i przybliżenia kultury Hiszpanii;
• 8 prelekcji o Szlaku Jakubowym, na które zapraszaliśmy do olsztyńskiego Centrum św. Jakuba prelegentów z różnych części Polski (m.in. z Krakowa i Warszawy) – uczestniczyło w nich łącznie ponad 150 słuchaczy;
• 14 liderów przeszkolonych i przygotowanych do promowania Camino w regionie, do udzielania informacji pielgrzymom i działań lokalnych;
• 9 Lokalnych Spotkań Edukacyjnych przeprowadzonych przez liderów w ich własnych środowiskach – w szkołach, wspólnotach, parafiach, stowarzyszeniach. Dzięki nim ponad 140 kolejnych osób dowiedziało się o istnieniu i przebiegu szlaku jakubowego w ich miejscach zamieszkania;
• Przejście Camino Polaco z Gietrzwałdu do Torunia, w którym wzięło udział 26 osób;
• Dwudniowe Warsztaty Jakubowe, połączone z wizytą studyjną w Pracowni Szlaku św. Jakuba na UMK w Toruniu oraz w Szafarni (Ośrodek Chopinowski, udostępniający miejsca noclegowe pielgrzymom na Camino Polaco). W wizycie udział wzięło 14 osób.

Uczestnicy naszego projektu, zwłaszcza zaś grupa liderów, rozwinęli nie tylko swoje umiejętności językowe i organizacyjne, ale także zintegrowali lokalne środowisko jakubowe poprzez wspólne działania. Dostrzegli też, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii Camino w naszej części Polski. Dzięki temu zrodziło się pragnienie powołania bractwa św. Jakuba w Olsztynie. Mamy nadzieję, że to właśnie ono będzie najlepszym owocem naszego projektu.

Kolejne lata jubileuszowe ogłaszane i przeżywane w Kościele, zawsze były czasem niezwykłym, w którym Lud Boży (od papieża po wiernych świeckich) podejmował szczególny wysiłek duchowy, który miał także swoje przełożenie na życie zewnętrzne. W tym roku nie było inaczej. Wielki Jubileusz Miłosierdzia ogłoszony przez Papieża Franciszka stał się dla wszystkich wierzących (i nie tylko) okazją do poszukiwania pokoju i przebaczenia w sercu swoim, oraz między sobą. Źródłem tego jest Boże miłosierdzie, które jest gwarantem pokoju.

Otwarcie Świętych Drzwi, czy bram miłosierdzia oraz przejście przez nie stało się symbolem podjęcia drogi przemiany duchowej. Sam mając okazję pielgrzymować do grobu Jakuba Apostoła w tym świętym czasie wiem, że dla wielu było to ważne doświadczenie (być może była to jedna z istotnych przyczyn, która spowodowała, że rok ten był rekordowy pod względem ilości pielgrzymów).

Nic dziwnego. Camino de Santiago jak żadna inna droga pomaga odnaleźć pokój i przebaczenie przede wszystkim we własnym sercu, staje się drogą Bożego miłosierdzia.

Przewodnik mojego autorstwa po Camino Frances został wybrany przez Piotra Drzewieckiego, jako jedno z siedmiu wydarzeń caminowych roku 2016. To nobilitujące wyróżnienie i docenienie trudu, jaki trzeba było włożyć w stworzenie tego typu pielgrzymiej publikacji. Miałem ambicje napisać przewodnik, który by choć trochę dorównywał tym wydawanym za granicą, zawierający kompendium wiedzy potrzebnej pielgrzymowi.

Moje doświadczenia caminowe to 10 lat zainteresowania tematem, podczas których przeszedłem ponad 4,5 tyś. kilometrów w Hiszpanii i paręset w Polsce. Mam nadzieję, że doświadczenie to pozwoliło mi stworzyć pomoc, która ułatwi pielgrzymowi przemierzenie najbardziej popularnej z tras – Camino Frances. Nie ukrywam, że największą radością są dla mnie sygnały od osób, które miały okazję przetestować przewodnik na trasie i potwierdzają jego przydatność. Warto też tu wspomnieć o Wydawnictwie WAM, które rzetelnie podeszło do tematu i podzieliło moje spojrzenie, aby przewodnik był wzorowany na zachodnich, ale jednocześnie skrojony na potrzeby polskiego pielgrzyma.

Kolejny większy cel ma już charakter prywatny – to pielgrzymka Camino Mozarabe, a w przyszłości pątnicza wyprawa z rodzinnego Szczyrku do Santiago de Compostela. Będzie to dopełnienie caminowego trudu, jaki sobie z własnej woli aplikuję. Ale czy się to spełni, wie tylko Dobry Bóg.

Stworzenie profilu Polaka-pielgrzyma do Santiago de Compostela okazało się zadaniem dość trudnym, ale, dzięki ogromnemu zaangażowaniu całego środowiska związanego z drogami świętego Jakuba, możliwym. Nie spodziewaliśmy się aż takiego odzewu i bardzo pozytywnie nas on zaskoczył.

Dzięki temu przeprowadziliśmy największego dotychczasowe badanie polskich pątników związanych z Camino. Mam nadzieję, że efekty naszej pracy będą przydatne zarówno dla osób przygotowujących się do swoich pielgrzymek, jak i dla samorządów lokalnych oraz organizacji kościelnych – wszystkich tych, którzy zajmują się Drogami św. Jakuba w Polsce.

Dla mnie badanie było połączeniem pasji oraz doświadczeń zawodowych. Oprócz raportu internetowego powstał też artykuł naukowy opublikowany w roczniku Camino Polaco.

Wiele wody w Wiśle upłynęło od momentu mojej pierwszej rozmowy z Piotrkiem Drzewieckim i Łukaszem Śledzieckim na temat badania Polaków pielgrzymujących do grobu św. Jakuba. Niewiele mniej od początku procesu badawczego do napisania raportu. Wyniki rzetelne. Wnioski logiczne. Jestem zadowolony. Polecam.

Podobno tylko co 4 pielgrzym docierający do Santiago de Compostela lub wędrujący szlakami Camino de Santiago w Hiszpanii melduje się w Biurze Pielgrzyma. Oznacza to, że w ostatnich latach liczba pątników w skali roku osiągnęła ponad 1 mln osób. W 2016 roku padł rekord liczby pielgrzymów z 2010 roku. Liczba pątników zbliżyła się do 280 tys., którym wydano compostelkę lub certyfikat przejścia szlaku.

Z jednej strony, wzrost liczby pątników nie dziwi, ponieważ systematycznie przybiera pielgrzymów z roku na rok. W tym roku Camino de Santiago pomógł Jubileusz Miłosierdzia, który otworzył Drzwi Święte w katedrze w Santiago 5 lat przed czasem. Dodatkowo, wbrew obawom, wydarzenia związane ze Światowymi Dniami Młodzieży w Krakowie nie zaszkodziły Drodze św. Jakuba. Widać to także po liczbie pielgrzymów z Polski, którzy mimo spadku w lipcu i sierpniu, wystrzelili w górę we wrześniu osiągając poziom 1110 rodaków w Biurze Pielgrzyma.

Z drugiej strony, zadaję sobie pytanie o górną granicę liczby pątników. Czy prognoza 400 tys. pielgrzymów szacowana przez władze Galicji na rok 2021 jest realna? Czy mimo stworzenia generalnego planu przygotowań do kolejnego roku świętego logistycznie Galicja będzie w stanie obsłużyć pielgrzymów? A co z pozostałymi prowincjami?

Może się zdarzyć tak, że już w przyszłym roku padnie kolejna granica 300 tys. pielgrzymów w Santiago de Compostela. Życzyłbym sobie i nam wszystkim, aby wśród nich było, jak najwięcej Polaków.