Kiedy ktoś rzuca hasło „Camino”, pierwszym pytanie w Polsce jest „co to takiego?” lub „z czym to się je?”. Pielgrzymka do Santiago de Compostela nie jest tak popularna i znana w Polsce jak nasze rodzime – na Jasną Górę, do Ostrej Bramy czy objazdowe po krajowych sanktuariach. Pomimo wzrostu świadomości na temat Camino w Polsce jest on nadal niszowym szlakiem, czymś egzotycznym (wystarczy sprawdzić statystyki wejść).
Wielu ludzi w Polsce po wyjaśnieniu, czym jest Camino, odruchowo nawiązuje do książki Paulo Coelho Pielgrzym. Jest ona zdecydowanie współcześnie najsłynniejszym literackim opisem przeżyć tytułowego Pielgrzyma do Santiago de Compostela. Natomiast co do jego wartości dla czytelnika można się spierać…
Camino to droga. Jednak tak jak wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, tak też nie jedna prowadzi do Santiago. Mówiąc Camino większość skojarzy ją z Camino Francés, najbardziej popularną wśród pielgrzymów i często wybieraną jako pierwsza trasa do przejścia. Panuje (potwierdzone) przekonanie, że kto raz wyruszył na szlak Mlecznej Drogi na pewno wróci tam po raz kolejny. Najwytrwalsi uczynili pielgrzymkę do grobu Świętego Jakuba jako cel swojego życia i co roku poświęcają swój urlop na wyprawę do Hiszpanii.
Wbrew pozorom szlaki pielgrzymkowe do Santiago nie prowadzą tylko z Francji czy Hiszpanii. Cała Europa począwszy od Łotwy przez Skandynawię, Wielką Brytanię po Rumunię jest oznaczona lokalnymi szlakami Świętego Jakuba.
Nas interesuje w tym roku tylko Camino del Norte (o którym więcej wkrótce).
Różnica między pielgrzymowaniem kiedyś i dziś odnosi się głównie do aspektów logistycznych. Wymiar duchowy, czy też ten bardziej cielesny pozostał niemalże bez mian. Zgodnie z tradycją pielgrzymowanie powinno się rozpocząć od drzwi własnego domu. Tak to miało miejsce przez wieki i niektórzy nadal praktykują ten sposób. Jednak współcześnie ze względu na różnego rodzaju czynniki (praca, czas, rodzina itp.) przeważająca większość pątników rozpoczyna wędrówkę w określonym miejscu. Docierają na miejsce za pomocą samolotów, autobusów, pociągów czy prywatnymi środkami transportu.
Poszczególne odgałęzienia el Camino ukształtowane od czasów Średniowiecza pozostają w dużej mierze bez zmian. Ewoluuje natomiast infrastruktura. W miejscowościach zlokalizowanych przy trasach, którymi podążały setki tysięcy pielgrzymów, lokalni królowie i kler budowali szpitale i hostele.
To dzięki pielgrzymom rozwijały się lokalne drogi, budowano mosty. Fratres Militiae Templi, czyli popularni Templariusze patrolowali el Camino zapewniając ochronę pielgrzymom.
Aktualnie schronienie pielgrzymom zapewniają lokalne społeczności świeckie, kościelne oraz prywatne osoby udostępniając albergues w zamian za niewielką opłatę lub popularne donativo.
Porównując pielgrzymowanie kiedyś i dziś nasuwa się tylko jedno skojarzenie – jest łatwiej i wygodniej. Jednak nadal pozostaje ten sam wysiłek fizyczny oraz duchowy, by dotrzeć do celu.
Używając niezbyt fortunnego określenia „aby zaliczyć” Camino i uzyskać La Compostela, wystarczy współcześnie, w przypadku wędrówki:
- pieszej lub konnej – pielgrzymować minimum 100 KM,
- rowerowej – 200 KM.
Nie chodzi jednak o to, by „zaliczyć”. Tym sposobem możemy również przejechać palcem po mapie i powiedzieć „zaliczone”.
Do Santiago pielgrzymowali lub je nawiedzili w przeszłości: św. Franciszek z Asyżu, św. Elżbieta Portugalska, św. Brygida Szwedzka, Izabela Kastylijska, św. Ignacy Loyola, Jan Dantyszek, Jan i Stanisław Radziwiłłowie, Jakub Sobieski (ojciec króla Jana III Sobieskiego), papieże Jan XXIII i Jan Paweł II. Jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej – John Adams pisał o pielgrzymowaniu do Santiago:
(…) I have always regretted that We could not find time to make a Pilgrimage to Saint Iago de Compostella (…)
Links:
Mundicamino, American Pilgrims, Małopolska Droga Św. Jakuba, Małopolska Droga Świętego Jakuba, Camino Galicja – Polska, Centro de Peregrinacion – po Polsku, Strona Galena R. Frysinger’a,
Trasy (niektóre) el Camino:
Camino Francés, Camino Aragones, Camino del Norte, Ruta del Ebro, Camino de Madrid, Via de la Plata, Camino Portugues, Camino Ingles, Camino Sanabries, Camino Fisterra, Camino Mozarabe, Ruta de la Lana, Camino de Levante, Camino Catalan, Camino Primitivo